चोर पत्ता लगाउने यन्त्र !

घरमा चोर पस्ने चिन्तामा तपाइर् हुनुहुन्छ ? हुनुहुन्छ भने अब निश्चिन्त हुनुहोस्। दाङका बालवैज्ञानिकले घरमा चोर पसे आफैँ बज्ने यन्त्रको आविष्कार गरेका छन्।

कक्षा ६ मा अध्ययनरत घोराहीका शंकर सुनार, दामोदर पौडेल र गोपाल रोकाले घरमा चोर पस्नेबित्तिकै जानकारी दिने यन्त्र बनाएर सबैलाई चकित पारििदएका छन्। तीन महिनाको प्रयासपछि उनीहरू आपmनो प्रयासमा सफल भएका हुन्। दाङका बजारहरूमा चोरी डकैतीका घटनाहरू बढ्न थालेपछि उनीहरूले यस्तो यन्त्र बनाउने योजना बनाएका थिए।

"अन्य सबैखाले यन्त्र बनिराखेका छन् तर चोर पत्ता लगाउने यन्त्र किन बन्दैन भन्ने कुराले मलाई सधँै खुल्दुली हुन्थ्यो," सुनार भन्छन्, "त्यसपछि मैले चोरले ढोका चलाउनेबित्तिकै घरमालिकलाई जानकारी दिनसक्ने यन्त्र बनाउने सोचँे।"

घरको ढोकामा जडान गरनिे यस्तो यन्त्रले चोर आएमा साइरन बजाएर सचेत बनाउने गर्छ। १२ भोल्टको एउटा ब्याट्री, बल्ब, अलार्म र तामाको तारबाट यन्त्र तयार हुन्छ। एउटा फ्ल्याकमा दुईवटा काँटी ठोकेर मसिनो तार जोडिन्छ। यस तारले करेन्ट प्रवाह गररिहेको हुन्छ। यसको सम्बन्ध विद्युतीय चुम्बकसँग हुन्छ। तार हल्लिनेबित्तिकै साइरन बज्छ। साइरनका साथ एउटा पहेँलो र एउटा रातो बल्ब जोडिन्छ। पहेलो बल्ब यन्त्रले काम गररिहेको जानकारी दिन निरन्तर बलिरहन्छ। रातो बल्ब साइरनका साथमा मात्रै बल्छ।

"साइरन र बल्ब आफू सुत्ने कोठामा राख्नुपर्छ। ढोकामा दुईवटा काँटी र तार मात्रै राखिन्छ," यन्त्र निर्माणकर्ता दामोदर पौडेल भन्छन्, "तार ढोकामा क्रस गरेर या ठाउँठाउँमा राख्न सकिन्छ। जसले गर्दा चोरले ढोका खोल्दा वा तारसँग कुनै किसिमले सम्पर्कमा आए साइरन बज्छ।" चार सय रुपियाँको लगानीमा यन्त्र तयार हुने अर्का निर्माणकर्ता गोपाल रोका बताउँछन्।